21 Απρ 2014

Οι παρενέργειες της περιστασιακής χρήσης μαριχουάνας

 Οι παρενέργειες της περιστασιακής χρήσης μαριχουάνας

Με το διαχωρισμό σε σκληρά και μαλακά ναρκωτικά , αλλά και τη νομιμοποίηση της χρήσης του χασισιού  έχουν παίξει, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ,...
Αν θα έπρεπε να συμπυκνωθεί σε λίγες λέξεις ο σκοπός της νόμιμης χρήσης των "μαλακών" ναρκωτικών θα μπορούσαμε να πούμε ότι  "στόχος είναι η φθορά των συνειδήσεων" * .
Πολύ μελάνι έχει χυθεί για το θέμα και από πλευράς ΚΝΕ έχει γίνει και συνεχίζεται να γίνεται μεγάλη  καμπάνια για το θέμα. Διαβάστε εδώ σχετική μπροσούρα 
 Επανερχόμαστε όμως στο θέμα μετά από σχετική έρευνα Ιατρικών σχολών στην Αμερική.
Πριν διαβάσετε τα σχετικά με την έρευνα , έκρινα σκόπιμο να προταθούν ορισμένοι στίχοι του Κώστα Βάρναλη.
Πρώτη αναφορά του Βάρναλη στο χασίσι είναι στο «Φως που καίει»:`
ΤΡΙΤΗ ΕΞΑΫΛΩΣΗ
Με τη Θρησκεία και την Πατρίδα
την ίδια απλώνουμεν αρίδα,
τον ίδιον έχουμε σκοπό.
Κερνούμε το λαό χασίσι,
όνειρα, ψέματα και μίση
— δε ντρέπονται για να ντραπώ.
`
Αργότερα, μάλλον στην δεκαετία του 1960 στο ποίημά του «Εξορία» που αναφέρεται στην τρίμηνη εξορία του στον Αϊ-Στράτη:
Μαζί μας, τελευταίοι, με το βαπόρι
πρεζάκηδες, αλάνια, λαθρεμπόροι.
Ξεπίτηδες, για να φανεί, πως ίσια
λογιούνται η Λευτεριά και τα χασίσια.


*" Στόχος, η φθορά των συνειδήσεων" τίτλος βιβλίου του Σοβιετικού κοινωνιολόγου -δημοσιογράφου, Έντουαρντ Ρόζενταλ

 Oι στίχοι του Βάρναλη είναι από το poiein.gr`
Αναδημοσίευση από ΤΟ ΒΗΜΑ


Νέα μελέτη παρουσιάζει τις επιπτώσεις σε οργανικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο.
Μασαχουσέτη 
Οι νεαροί ενήλικες που καπνίζουν μαριχουάνα (κάνναβη) κατά καιρούς, μπορεί να εμφανίσουν σημαντικές αλλοιώσεις σε δύο περιοχές - κλειδιά του εγκεφάλου, που παίζουν σημαντικό ρόλο στα συναισθήματα και στα κίνητρα. Αυτό διαπίστωσε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που πάντως δεν οδηγεί σε οριστικά συμπεράσματα για το κατά πόσο είναι επιβλαβής η εν λόγω ουσία σε μικρές έως μέτριες ποσότητες.

Ανησυχητικά ευρήματα
Είναι η πρώτη μελέτη όμως που δείχνει ότι είναι δυνατό να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις ακόμη και από την περιστασιακή χρήση μαριχουάνας και μάλιστα όσο αυξάνεται η χρήση μέσα στην εβδομάδα, τόσο αυξάνονται και οι εγκεφαλικές βλάβες. Προηγούμενες έρευνες είχαν βρει εγκεφαλικές αλλοιώσεις σε χρόνιους και εντατικούς χρήστες μαριχουάνας (πάνω από 20 τσιγάρα την εβδομάδα επί πολλά συνεχόμενα χρόνια).
Οι ερευνητές των Ιατρικών Σχολών των πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Νορθγουέστερν, καθώς και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχιατρικής Χανς Μπράιτερ έκαναν συγκριτική ανάλυση στους εγκεφάλους 20 περιστασιακών χρηστών μαριχουάνας (κάπνιζαν μία έως πέντε φορές την εβδομάδα) και 20 ατόμων που δεν ήσαν καθόλου χρήστες, όλοι -άνδρες και γυναίκες- ηλικίας 18 έως 25 ετών.
«Η μελέτη εγείρει ισχυρές αμφιβολίες κατά πόσο ισχύει η μέχρι σήμερα επικρατούσα αντίληψη πως η περιστασιακή χρήση μαριχουάνας δεν σχετίζεται με άσχημες συνέπειες. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι δεν τρέχει τίποτε, αν καπνίσουν λίγη μαριχουάνα για να διασκεδάσουν, εφόσον δεν τους δημιουργεί πρόβλημα στη δουλειά ή στο σχολείο. Όμως τα στοιχεία μας δείχνουν άλλα πράγματα. Μερικοί από τους ανθρώπους (με εγκεφαλικές αλλοιώσεις) κάπνιζαν μαριχουάνα για να τους"ανεβάσει", μόνο μία ή δύο φορές την εβδομάδα» αναφέρει ο Μπράιτερ.

Τα προβληματικά σημεία
Η βλάβη επικεντρώνεται στον επικλινή πυρήνα (που διογκώνεται αφύσικα) και στην αμυγδαλή (παραμορφώνεται το σχήμα της), δύο ζωτικές περιοχές του εγκεφάλου για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και των κινήτρων, καθώς και για τον ανάπτυξη εθισμού σε ουσίες. Οι επιστήμονες -μέσω των κατάλληλων απεικονιστικών μεθόδων- εντόπισαν μεταβολές στον όγκο, στο σχήμα και στην πυκνότητα του εγκεφαλικού ιστού στους περιστασιακούς χρήστες μαριχουάνας. Το μέγεθος των βλαβών σχετιζόταν άμεσα με το πόσο συχνός χρήστης ήταν κάποιος.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν κάτι ανάλογο με αυτό που έχουν ήδη δείξει παρεμφερείς μελέτες σε ζώα. Ο εγκέφαλος που εκτίθεται στην μαριχουάνα (και ιδίως στην ουσία τετραϋδροκανναβινόλη που αυτή περιέχει), δημιουργεί νέες νευρωνικές συνάψεις. Καθώς απελευθερώνεται περισσότερη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι οι χρήστες τείνουν να παίρνουν μεγαλύτερη απόλαυση από την μαριχουάνα σε σχέση με άλλες πηγές ευχαρίστησης (τροφές, σεξ, κοινωνικές επαφές κ.α.), ενώ παράλληλα δημιουργούν σταδιακά μια χρόνια έλλειψη κινήτρων και χάνουν το ενδιαφέρον τους για την επίτευξη των στόχων τους.
Όπως είπε ο επικεφαλής καθηγητής της έρευνας, πρέπει να γίνουν μεγαλύτερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτό που έχουν δείξει έρευνες σε ζώα, ότι η χρήση μαριχουάνας αποτελεί την εθιστική «πύλη» για την χρήση πιο δυνατών -και καταστροφικών- ναρκωτικών. Από την άλλη πάντως, παραμένει ασαφές σε ποιό βαθμό οι παραπάνω εγκεφαλικές αλλοιώσεις λόγω της μαριχουάνας είναι όντως επιβλαβείς για τους χρήστες σε βάθος χρόνου. Ερωτηματικό αποτελεί και το κατά πόσο οι εγκεφαλικές αλλοιώσεις είναι μη αναστρέψιμες ή εξαφανίζονται, αν κανείς σταματήσει την μαριχουάνα.

Η περιεκτικότητα
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι στην εποχή μας η μαριχουάνα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα στην ψυχοδραστική ουσία τετραϋδροκανναβινόλη. Ενώ στις δεκαετίες των χίπις, του '60 και του '70, η περιεκτικότητα ήταν συνήθως 1% έως 3%, σήμερα κυμαίνεται στο 5% έως 9% και καμιά φορά ακόμη περισσότερο. Αυτό καθιστά την μαριχουάνα πιο δραστική στον εγκέφαλο και στις νοητικές-συναισθηματικές λειτουργίες.
Η μαριχουάνα θεωρείται το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό παγκοσμίως. Η χρήση της εμφανίζει αυξητική τάση τόσο μεταξύ των εφήβων, όσο και των ενηλίκων, ενώ όλο και συχνότερα εγείρονται αιτήματα για τη νομιμοποίησή της σε διάφορες χώρες, με το βασικό επιχείρημα ότι είναι πιο ασφαλής από το αλκοόλ. Όμως, όπως είπε ο Χανς Μπράιτερ, «μετά και τα νέα ευρήματα, έχω σοβαρές αμφιβολίες κατά πόσο θα έπρεπε να επιτρέψουμε σε οποιονδήποτε κάτω των 30 ετών να καπνίζει κάνναβη, εκτός και αν έχει κάποια σοβαρή ασθένεια και τον ανακουφίζει από τους πόνους»
Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Neuroscience»



Εφτά χρόνια αρπαχτή , ΤΑ ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΤΗΣ «ΕΘΝΟΣΩΤΗΡΙΟΥ»

  Εφτά χρόνια αρπαχτή , ΤΑ ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΤΗΣ «ΕΘΝΟΣΩΤΗΡΙΟΥ»


Επαναληψη

ΕΕΟ Τύπος δεν ασχολούνταν με σκάνδαλα, ούτε σκανδαλιζόταν από τις σχέσεις των κρατούντων με τους μεγιστάνες του πλούτου. Είχε έρθει άλλωστε το πλήρωμα του χρόνου για να εκπληρωθεί το Τάμα του Έθνους. 

Στους έντονα αντικοινοβουλευτικούς καιρούς μας, ένα δόλιο φάντασμα πλανιέται στον αέρα: ο ισχυρισμός περί «τιμιότητας» των δικτατόρων που κατέλαβαν πραξικοπηματικά την εξουσία το 1967 για να την επιστρέψουν πριν από 36 χρόνια, σαν βρεγμένες γάτες, «στους πολιτικούς». 

Πρόκειται βέβαια για μύθο, θεμελιωμένο στη μίζερη εικόνα των επιζώντων «πρωταιτίων» – αφού πρώτα έχασαν την εξουσία, στερήθηκαν όσα είχαν παράνομα καρπωθεί και υπέστησαν τις οικονομικές συνέπειες της κοινωνικής απομόνωσής τους. Ακόμη κι αυτή η εικόνα δεν αφορά, ωστόσο, παρά ελάχιστους πρωτεργάτες της δικτατορίας. Αγνοεί την οικονομική ευμάρεια πάμπολλων μεσαίων ή «πολιτικών» στελεχών της, που η νομική κατασκευή περί «στιγμιαίου αδικήματος» άφησε παντελώς ατιμώρητα ν’ απολαμβάνουν τα αποκτήματά τους. 

Την επιβίωση του μύθου διευκολύνει η χαώδης διαφορά του τότε με το σήμερα, όσον αφορά τη δυνατότητα δημόσιας συζήτησης για παρόμοια ζητήματα. Επί χούντας η ραδιοτηλεόραση ήταν κρατική (κι αυστηρά προπαγανδιστική), ενώ ο Τύπος περνούσε από δρακόντεια λογοκρισία. Οποιαδήποτε έρευνα ή ακόμη και νύξη για κρατικά σκάνδαλα ήταν απλά αδιανόητη. χαρακτηριστικό το κύριο άρθρο του Γιάννη Καψή στον «Ταχυδρόμο» (24.5.74), όταν η δικτατορία Ιωαννίδη δημοσιοποίησε το (παπαδοπουλικό) «σκάνδαλο των κρεάτων»: 

«Δεν είναι καινούρια η υπόθεση. Μήνες ολόκληρους οι φήμες οργίαζαν. Κι όμως κανείς δεν τολμούσε. Κανείς δεν είχε το θάρρος να μεταβάλη τον ψίθυρο σε καταγγελία. Κι όσο οι φήμες απλώνονταν, αγκαλιάζοντας όλο και περισσότερους υπεύθυνους και μη, τόσο μεγάλωνε κι ο φόβος μήπως θίξουμε τα κακώς κείμενα. Ηταν μια ‘συνωμοσία κραυγαλέας σιωπής’, χάρη και στη δρακόντεια νομοθεσία που ρυθμίζει -και συμπιέζει- την ενάσκηση του λειτουργήματός μας». 

Μετά τη Μεταπολίτευση, ο Τύπος ξεχείλισε βέβαια από πληροφορίες για σκάνδαλα της χουντικής επταετίας. Ομως αυτά θεωρούνταν τότε -και σωστά- απλές παρωνυχίδες μπροστά στα υπόλοιπα εγκλήματα της δικτατορίας. 

Απολαβές και «ασυλία» 

Το πρώτο πράγμα που φρόντισαν να κάνουν οι ηγέτες της χούντας, ήταν να αυγατίσουν τα εισοδήματά τους –σε σχέση όχι μόνο με τους ώς τότε δημοσιοϋπαλληλικούς μισθούς τους, αλλά και με τις απολαβές της ανατραπείσας κοινοβουλευτικής «φαυλοκρατίας». Με τον Α.Ν. 5 του 1967, ο μισθός του πρωθυπουργού υπερδιπλασιάστηκε (από 23.600 σε 45.000 δρχ), των υπουργών και υφυπουργών αυξήθηκε από 22.400 σε 35.000 δρχ, ενώ θεσπίστηκαν -για πρώτη φορά- ημερήσια «εκτός έδρας» 1.000 και 850 δρχ αντίστοιχα («Πολιτικά Θέματα» 5.10.73). 

Ακολούθησαν κι άλλες «τακτοποιήσεις», όπως η καταχρηστική στεγαστική αποκατάσταση «αξιωματικών διαδραματισάντων εξέχοντα ρόλον» στο πραξικόπημα με ειδική ρύθμιση του 1970 («Πολιτικά Θέματα» 8.2.75). 

Οι δικτάτορες θεσμοθέτησαν τέλος τη μελλοντική ασυλία τους, με ρυθμίσεις που κάνουν τα σημερινά κουκουλώματα να μοιάζουν με παιδικό παιχνίδι. Η χουντική νομοθεσία «περί ευθύνης υπουργών» (Ν.Δ. 802 της 30.12.1970) περιείχε «μεταβατική διάταξη» (§ 48) βάσει της οποίας δίωξη υπουργού ή υφυπουργού της χούντας μπορούσε να γίνει μόνο με απόφαση των ...συναδέλφων τους. Επιπλέον, όλα τα «εγκλήματα δια τα οποία δεν ησκήθη ποινική δίωξις μέχρι της ημέρας συγκλήσεως» της μελλοντικής Βουλής, θεωρούνταν αυτομάτως παραγεγραμμένα! 

Προϋπόθεση για την ατιμωρησία συνιστούσε, φυσικά, η επιτυχία της ελεγχόμενης επιστροφής στον κοινοβουλευτισμό «αλά τουρκικά». Η εξέγερση του Πολυτεχνείου τίναξε όμως το εγχείρημα στον αέρα, με αποτέλεσμα τον κάθετο θεσμικό διαχωρισμό της Μεταπολίτευσης απ’ το προηγούμενο καθεστώς. 

Τα μαύρα κρέατα 

Το μόνο σκάνδαλο που εκκαθαρίστηκε δικαστικά επί χούντας, αποκαλύφθηκε για λόγους προπαγανδιστικής «νομιμοποίησης» της ανατροπής του Παπαδόπουλου απ’ τον Ιωαννίδη. Πρόκειται για την (κυριολεκτικά δύσοσμη) «υπόθεση των κρεάτων», με βασικούς κατηγορούμενους τον πρώην υφυπουργό Εμπορίου Μιχαήλ Μπαλόπουλο και το Γεν. Διευθυντή του Υπουργείου (και διορισμένο πρόεδρο της ΑΔΕΔΥ) Ζαφείριο Παπαμιχαλόπουλο. 

Το κατηγορητήριο αφορούσε ποικίλες παρανομίες, με κυριότερη τη «δωροληψία κατά συρροήν» από μεγαλεμπόρους για τη μονοπωλιακή εξασφάλιση αδειών εισαγωγής κρέατος –με αποτέλεσμα παράνομες ανατιμήσεις («καπέλα») σε βάρος των καταναλωτών. Επιμέρους πτυχή του σκανδάλου συνιστούσε η απαγόρευση διάθεσης ντόπιων ζώων, ώστε να πουληθούν τα προβληματικά κρέατα Αργεντινής που «μαύριζαν» και «δεν τάθελε ο κόσμος». Στη δίκη πρόκυψε ανάμιξη του Παττακού – αναγνώστηκε, μάλιστα, και διαταγή του (21.9.72) «όπως διατεθούν το ταχύτερον εις την κατανάλωσιν» τα επίμαχα προϊόντα. 

Ο Μπαλόπουλος καταδικάστηκε σε 3,5 χρόνια φυλάκιση, ποινή που το 1976 μειώθηκε σε 14 μήνες. Δεν διώχθηκε, αντίθετα, για την επίδοση που τον έκανε ευρύτερα διάσημο: το «μπαλόσημο» που (φέρεται να) εισέπραττε ως γραμματέας του ΕΟΤ, με το παρατσούκλι «ο κύριος 10%». 

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχετικές ημερολογιακές εγγραφές του διπλωμάτη Γεωργίου Χέλμη, γαμπρού του Μαρκεζίνη. «Φαίνεται πως συνελήφθη ο Μπαλόπουλος, πρώην του Τουρισμού, για οικονομικά σκάνδαλα και καταδιώκεται ο Παύλου, γαμπρός του Παττακού, επίσης για οικονομικά σκάνδαλα (υπόθεσις κρεάτων)», σημειώνει στις 21.1.74, για να συμπληρώσει στις 5.2: «Για τα σκάνδαλα, πιστεύει ο Μομφεράτος ότι τίποτε δεν πρόκειται να προωθήσουν, διότι φοβούνται να έλθουν εις αντιθέσεις και, άλλωστε, δεν έχουν μάρτυρες να καταθέσουν». Με τη δημοσιοποίηση της δίωξης, εκτιμά τέλος «ότι κατά την δίκη θα προκύψουν και στοιχεία για άλλες υποθέσεις (ίσως σκάνδαλα στον τουρισμό κά)» («Ταραγμένη διετία», Αθήνα 2006, σ.123, 129 & 161). 

Η «νέα φαυλοκρατία» 

Η δυσοσμία δεν περιοριζόταν ωστόσο στα κρέατα. Επτά μήνες μετά το πραξικόπημα, ο εκδότης του «Ελεύθερου Κόσμου» (και κεντρικός προπαγανδιστής της χούντας) Σάββας Κωσταντόπουλος εξομολογείται γραπτά στον παλιό του πάτρωνα Κωνσταντίνο Καραμανλή: «Λυπούμαι, διότι είμαι υποχρεωμένος να μνημονεύσω και ένα άλλο εκτάκτως λυπηρόν φαινόμενον. Ενεφανίσθη και αναπτύσσεται μία νέο-φαυλοκρατία (ατομικά ρουσφέτια, προσωπικαί εξυπηρετήσεις, τακτοποιήσεις συγγενών, ατομική προβολή κοκ)» («Αρχείο Καραμανλή», τ.7ος, σ.50). 

Παρά τη στενή σχέση του με το καθεστώς, ο Κωσταντόπουλος διατήρησε την ίδια γνώμη μέχρι τέλους. Αναλύοντας το Δεκέμβριο του 1973 στον Καραμανλή την ανατροπή του Παπαδόπουλου, τονίζει πως «είχε υποστεί το καθεστώς και αυτός προσωπικώς ηθικήν φθοράν εις την συνείδησιν των Ενόπλων Δυνάμεων. Μεγάλην ζημίαν του έκαμε η σύζυγός του και ο ταξίαρχος Μ. Ρουφογάλης, τον οποίον είχε τοποθετήσει εις την ΚΥΠ. Εκαμαν προκλητικάς ενεργείας (εντυπωσιακοί γάμοι, θορυβώδεις δεξιώσεις, δημόσιαι εμφανίσεις με μεγαλοπλουσίους, επίδειξις πλούτου κλπ). Μοιραίον ρόλον έπαιξαν και οι γαμβροί ωρισμένων παραγόντων του καθεστώτος (του κ. Σ. Παττακού και άλλων). Εδημιουργήθη μία αποπνικτική ατμόσφαιρα σκανδάλων δια την οποίαν δεν δυνάμεθα ακόμη να γνωρίζωμεν μέχρι ποίου σημείου ανταπεκρίνετο εις την πραγματικότητα. Πάντως, αντιστοιχία υπήρχε οπωσδήποτε» (όπ.π., σ.203-5). 

Παρόμοια αίσθηση αναδύουν κι οι επιστολές του «γεφυροποιού» Ευάγγελου Αβέρωφ προς τον Καραμανλή: «κυκλοφορούσαι φήμαι περί μεγάλων ή μικρών σκανδάλων (δημοπρασίαι τηλεοράσεως, ΟΛΠ, σύμβασις Reynold’s, βέβαιοι μικρολοβιτούραι Ματθαίου και άλλα)» (14.10.68), «ανησυχία» του Παπαδόπουλου για «τα γύρω του σκάνδαλα, το ξεχαρβάλωμα της Διοικήσεως» (28.10.72). 

Ιδια γεύση και στη συνομιλία του νεαρού -τότε- πολιτικού επιστήμονα Θεόδωρου Κουλουμπή με τον παλαίμαχο μεταξικό υπουργό Ασφαλείας, Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (27.8.71): «Και για το στρατό; τον ρώτησα. Η απάντησή του ήταν να τρίψει τα δάχτυλα του δεξιού του χεριού, υπονοώντας ότι δωροδοκούνται» («Σημειώσεις ενός πανεπιστημιακού», σ.116-7). 

Ειδική πτυχή της «νεοφαυλοκρατίας» αποτέλεσε η ποικιλότροπη «τακτοποίηση» του συγγενικού περιβάλλοντος των δικτατόρων: 

* Ο Μακαρέζος διόρισε υπουργό Γεωργίας (κι αργότερα Βορείου Ελλάδος) τον κουνιάδο του, Αλέξανδρο Ματθαίου. 

* Ο Λαδάς έκανε τον ένα ξάδερφό του διοικητή της ΑΣΔΕΝ και τον άλλο Γ.Γ. Κοινωνικών Υπηρεσιών. 

* Ο γαμπρός του Παττακού Αντρέας Μεϊντάσης επιδόθηκε σε μπίζνες με το Δήμο Αθηναίων –από την κατασκευή του υπόγειου γκαράζ της Κλαυθμώνος μέχρι μια τεχνική μελέτη αξιοποίησης δημοτικού ακινήτου, ύψους 1.109.000 δρχ. 

* Τα αδέρφια του αρχηγού βολεύτηκαν κι αυτά. Ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος ως στρατιωτικός ακόλουθος, Γ.Γ. του Υπ. Προεδρίας, Περιφερειακός Διοικητής Αττικής και «υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ». Ο Χαράλαμπος Παπαδόπουλος αναρριχήθηκε αστραπιαία στην υπαλληλική ιεραρχία για να αναλάβει Γ.Γ. Δημ. Τάξεως. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα βαθμοφόρου υφισταμένου του, «μένει γνωστός σαν ‘μπον φιλέ’ γιατί, τυλιγμένος σε χειμωνιάτικο παλτό, τρέχει νύκτα μαζί με αξιωματικούς αστυνομίας πόλεων στα καμπαρέ σαν γκάγκστερς και τρώγουν φιλέτο» (Αλέξανδρος Δρεμπέλας, «Ο θρήνος του χωροφύλακα», Αθήνα 1998, σ.118). 

Ειδική κατηγορία σκανδάλων συνιστούν οι ανεξέλεγκτες δανειοδοτήσεις «ημετέρων». Τον πρώτο καιρό μετά τη μεταπολίτευση το θέμα απασχόλησε επανειλημμένα τα ΜΜΕ, για προφανείς όμως λόγους οι σχετικές κατηγορίες ουδέποτε ερευνήθηκαν σε βάθος. Αποκαλυπτικά είναι δυο έγγραφα του τότε αρχηγού της ΚΥΠ Μιχαήλ Ρουφογάλη που αποκάλυψε ο «Ταχυδρόμος» (29.8 και 12.9.74), με το ενδοκαθεστωτικό φακέλωμα «δανείων άτινα θεωρούνται χαριστικά ή επισφαλή», καθώς και των παραγόντων που «παρενέβησαν» για τη χορήγησή τους. Το συνολικό ύψος των «χορηγηθέντων» δανείων ήταν 1.519.000.000 δρχ. και των «υπό έγκρισιν» 1.644.000.000 δρχ. 

Ενδιαφέρουσα και η εμπιστευτική ενημέρωση του Χαρίλαου Χατζηγιάννη, προσωπικού φίλου του δικτάτορα, προς τον αυλάρχη του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου (25.11.70): «Αυξάνεται η επιρροή της Δέσποινας [Παπαδοπούλου], του Ρουφογάλη και του Φραγκίστα. Η Δέσποινα ανακατεύεται σε όλα και, αναμφισβήτητα, επηρεάζει τον άντρα της. Ακόμη και η κόρη της παίζει ρόλο. Μιλούν και για οικονομικά συμφέροντα. Ο Λαδάς φώναξε τον Χατζηγιάννη και του συνέστησε, φιλικά, να διαφωτίσει τον Παπαδόπουλο» (Λεωνίδας Παπάγος, «Σημειώσεις 1967-1977», Αθήνα 1999, σ.296). 

Η Ντόλτσε Βίτα 

Την εικόνα συμπληρώνουν, από διαφορετική οπτική γωνία, οι αναμνήσεις της Ντέλλας Ρουφογάλη, φωτομοντέλου που το 1973 παντρεύτηκε το διοικητή της ΚΥΠ: «Αρχίζω να ράβω την καινούρια μου γκαρνταρόμπα στους μετρ της ραπτικής για τους οποίους μέχρι τώρα έκανα επιδείξεις. Η ζωή μου έχει αλλάξει τελείως, το ίδιο και η συμπεριφορά όλων απέναντί μου. Μου φέρονται με έκδηλο σεβασμό και τα κοπλιμέντα τους είναι υπερβολικά. Αλλά μου αρέσει. Εγώ εξακολουθώ να φέρομαι φιλικά προς τους παλιούς γνωστούς και τους κανούριους, πλούσιους φιλοχουντικούς επιχειρηματίες που πληθαίνουν μέρα με τη μέρα μαζί με τα ραβασάκια για ρουσφέτια. Αισθάνομαι πως έχω υποχρέωση να εξυπηρετήσω τους πάντες. Ο Μιχάλης συνήθως δεν αρνείται. Γεύομαι τη δύναμη της εξουσίας, και με μαγεύει» (σ.85-6). 

Στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Βέροια, «έρχονται πολλοί να με δουν. Γνωστοί και άγνωστοι. Ο πατέρας μου μου δίνει πακέτο τα σημειωματάκια με τα ρουσφέτια που ζητούσαν οι γνωστοί του όλο αυτό τον καιρό και εγώ του υπόσχομαι ότι κάτι θα προσπαθήσω να κάνω». Μεταξύ των αιτημάτων που ικανοποίησε, γράφει, ήταν και η απονομή χάριτος (απ’ τον Παπαδόπουλο) σ’ ένα συντοπίτη της εξαγωγέα, πρώην «μεγάλο ποδοσφαιριστή της τοπικής ομάδας», που είχε καταδικαστεί «με αποδείξεις» για κατασκοπεία υπέρ της Βουλγαρίας (σ.89). 

Τους αρραβώνες του ζεύγους τίμησαν «επιλεγμένοι εξωκυβερνητικοί παράγοντες», όπως οι επιχειρηματίες Λάτσης και Κιοσέογλου. «Την επόμενη βδομάδα καινούρια δώρα, καινούριες ανθοδέσμες, φρέσκα ψάρια απ’ όλα τα νησιά της Ελλάδας, κούτες με το καλύτερο χαβιάρι της Περσίας και παγωμένα καβούρια της Αλάσκας καταφθάνουν στο σπίτι. Δεν ξέρω τι να τα κάνω» (σ.88). 

Στο γάμο τους, πάλι, παραβρέθηκαν «ο Παύλος Βαρδινογιάννης, ο εφοπλιστής Θεοδωρακόπουλος με το γιο του τον Τάκη, ο Κώστας Δρακόπουλος των διυλιστηρίων, ο Νίκος Ταβουλάρης των ναυπηγείων, το ζεύγος Μποδοσάκη, ο Αγγελος Κανελλόπουλος των τσιμέντων ‘Τιτάν’ με τη γυναίκα του, ο Τομ Πάππας, ο Γ. Λύρας, ο Γιώργος Ταβλάριος, εφοπλιστής από τη Νέα Υόρκη με τη γυναίκα του και ο Γιάννης Λάτσης με τη μεγάλη του κόρη, αφού η γυναίκα του την ίδια μέρα πάντρευε την ανηψιά της σε άλλη εκκλησία» (σ.95). 

Εύγλωττη για τις στενές σχέσεις χουντικής ηγεσίας και μεγαλοκαπιταλιστών είναι η περιγραφή ενός ιδιωτικού ταξιδιού της Ντέλλας με τη Δέσποινα Παπαδοπούλου στο Παρίσι: «Μένουμε σε μεγάλες σουΐτες στο Intercontinental. Ερχονται να μας επισκεφθούν με το τραίνο από τη Γενεύη ο Γιάννης Λάτσης και η σύζυγός του Εριέτα. Είναι πολύ φίλοι της Δέσποινας. [...] Πηγαίνουμε σε όλα τα καλά μαγαζιά της Φομπούρ Σεντ Ονορέ. Η Δέσποινα έχει αφεθεί στο γούστο μου. [...] Λόγω της παρατεταμένης κακοκαιρίας, πηγαίνουμε οδικώς στις Βρυξέλλες με λιμουζίνα που μας έστειλε ο Ωνάσης» (σ.87). 

Οι επαφές αυτές δεν ήταν αυστηρά κοινωνικές. Λίγο μετά το Πολυτεχνείο, π.χ., το ζεύγος Ρουφογάλη τρώει στο σπίτι του με το Λάτση. Αρχηγός της ΚΥΠ κι εφοπλιστής «συζητούν για τα διϋλιστήρια και τα προβλήματα που έχει». Μετά το τέλος της κουβέντας, ο δεύτερος προθυμοποιείται να συνοδεύσει τη γυναίκα του πρώτου στο Λονδίνο, για κάποιες ιατρικές εξετάσεις (σ.100). 

Μια στιχομυθία του Ρουφογάλη φωτίζει, τέλος, καλύτερα την τυχοδιωκτική διαχείριση του δημόσιου πλούτου από τα ηγετικά στελέχη της χούντας: 

«Ενα βράδυ ο Χρήστος Μίχαλος, τότε υπουργός, μισοαστειευόμενος, του λέει ότι τώρα που παντρεύτηκε θα πρέπει να κάνουν καμιά δουλειά να εξασφαλίσουν το μέλλον τους, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται. Ο Μιχάλης, ατάραχος, του λέει να μην ανησυχεί. ‘Οσο είμαστε στα πράγματα δεν μας χρειάζονται λεφτά και, αν πέσουμε, τα λεφτά δεν θα μας σώσουν’. Ξεσπάει σε γέλια. Εγώ παγώνω, μαζί μου κι ο Μίχαλος» (σ.98). 

Οι συμβάσεις 

Το φιλέτο των σκανδάλων της «επταετίας» υπήρξαν ωστόσο οι μεγάλες «αναπτυξιακές» συμβάσεις της περιόδου. 

* Η πρώτη υπογράφηκε με την αμερικανική πολυεθνική Litton (15.5.67), για «παροχήν υπηρεσιών οργανώσεως και διεκπεραιώσεως της οικονομικής αναπτύξεως ορισμένων περιοχών εις Κρήτην και Δυτικήν Πελοπόννησον» (ΦΕΚ 1972/Α/88). Είχε προταθεί το 1966 απ’ την κυβέρνηση των αποστατών (κυρίως τον Μητσοτάκη), αλλά η Βουλή δεν τόλμησε να την ψηφίσει. Η Litton θα εισέπραττε όλα τα έξοδα που έκανε «βοηθώντας» το δημόσιο (συν κέρδος 11%) και προμήθεια 2% επί των κεφαλαίων (ή των δανείων) που θα έφερνε, θεωρητικού ύψους 800.000.000 δολαρίων. Ως «προκαταβολή», το δημόσιο της κατέβαλε 1.200.000 δολάρια. 

Στην πράξη, η εταιρεία αρκέστηκε να ξεκοκκαλίζει τα ποσοστά επί των ...εξόδων της: «Το κέρδος μας είναι φυσικά δυσανάλογα μεγάλο», παραδεχόταν (στις ΗΠΑ) ο υπεύθυνος του προγράμματος, «επειδή δεν έχουμε κάνει βασική επένδυση. Η επένδυση είναι το καλό μας όνομα». Τελικά η σύμβαση λύθηκε στις 15.10.69, με καταβολή από το κράτος των δαπανών της εταιρείας -συν 11%- ακόμη και κατά την ...«περίοδο τερματισμού» (ΦΕΚ 1969/Α/268). Επίσημη δικαιολογία: «αι ελληνικαί υπηρεσίαι είναι εις θέσιν να συνεχίσουν άνευ ειδικής εξωτερικής βοηθείας τας προσπαθείας δια την ανάπτυξιν» (Βήμα, 16.10.69). 

* Απίστευτα επαχθής ήταν και η σύμβαση για την κατασκευή της Εγνατίας, που ο Μακαρέζος υπέγραψε με τον αμερικανό εργολάβο Ρόμπερτ Μακντόναλντ (ΦΕΚ 1969/Α/15). Το δημόσιο έβαζε 45 απ’ τα 150 εκατομμύρια δολάρια του έργου, «διευκόλυνε» τον «επενδυτή» με ομόλογα 80.000.000 κι εγγυόταν για τα δάνειά του. Το έργο θα γινόταν από έλληνες υπεργολάβους, ενώ ο «ανάδοχος» θα φρόντιζε απλώς για μελέτες και δάνεια, εισπράττοντας αμοιβή 14% επί των εξόδων (συμπεριλαμβανόμενης της δημόσιας χρηματοδότησης!) – τα 4.500.000 δολάρια «εν είδει προκαταβολής». «Εάν κατά την διάρκειαν της μελέτης ήθελεν διαπιστωθή» από τον ίδιο πως 150 εκατομμύρια δεν αρκούν, μπορούσε είτε να ψάξει γι’ άλλα είτε απλά να «θεωρηθή εκτελέσας την σύμβασιν άμα τη συμπληρώσει της κατασκευής τμήματος της οδού, ούτινος η αξία ανέρχεται εις δολλ. ΗΠΑ 150.000.000» (άρθρο 1§4). Τελικά, δε βρήκε ούτε τα προβλεπόμενα κι έφυγε, αφού το δημόσιο επιβαρύνθημε με 1 ½ δις δρχ. 

* Ο ελληνοαμερικανός Τομ Πάππας ήταν ήδη παρών με το διϋλιστήριο της ESSO στη Θεσσαλονίκη, επένδυση του 1962 που είχε καταγγελθεί ως σκανδαλωδώς προνομιακή. Το Μάιο του 1972, η χούντα τον απάλλαξε από τις αντισταθμιστικές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει, για ανέγερση έξι αγροτοβιομηχανικών μονάδων σε διάφορα σημεία της χώρας (ΦΕΚ 1972/Α/72). Του έδωσε και άδεια για τα εργοστάσια της Coca Cola, που οι κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις δεν ενέκριναν, ως ανταγωνιστικά προς τη ντόπια παραγωγή αναψυκτικών (ΦΕΚ 1968/Α/201). 

Θερμός υποστηρικτής της χούντας, ο Πάππας πρωταγωνίστησε ως γνωστόν στο «ελληνικό Γουτεργκέιτ», ανακυκλώνοντας κονδύλια της CIA για το χρηματισμό του Νίξον απ’ τους δικτάτορες. Ενας προσωπάρχης του με σκανδαλώδες παρελθόν, ο Παύλος Τοτόμης, διορίστηκε το 1967 υπουργός Δημόσιας Τάξης και κατόπιν πρόεδρος της ΕΤΒΑ. 

* Μητέρα όλων των μαχών υπήρξε ωστόσο το ντέρμπι των μεγιστάνων (Ωνάσης, Νιάρχος, Βαρδινογιάννης, Ανδρεάδης, Λάτσης κ.ά) για το 3ο διϋλιστήριο της χώρας. Ο Παπαδόπουλος τάχθηκε αποφασιστικά υπέρ του Ωνάση, σε βίλα του οποίου (στο Λαγονήσι) έμενε αντί συμβολικού ενοικίου, ενώ ο Μακαρέζος υπέρ του Νιάρχου. Η σύγκρουση έφτασε στα άκρα, με απόπειρες πραξικοπημάτων κι έκτακτους ανασχηματισμούς. Τελικά ο Ωνάσης τα παράτησε, ακυρώνοντας τη «μεγαλειώδη» σύμβαση που είχε υπογράψει και παίρνοντας πίσω την εγγύησή του, το 3ο διϋλιστήριο μοιράστηκε μεταξύ Ανδρεάδη και Λάτση (ΦΕΚ 1972/Α/130) κι ένα 4ο παραχωρήθηκε στο Βαρδινογιάννη (ΦΕΚ 1972/Α/181). 

Μια λεπτομέρεια αυτής της τιτανομαχίας, από την εμπιστευτική ενημέρωση Χατζηγιάννη προς τον Παπάγο (25.11.70), παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με βάση τα σημερινά δεδομένα: 

«Σε άλλο υπουργικό συμβούλιο, παραβρισκόταν ο Καρδαμάκης, ο οποίος εισηγήθηκε την αγορά μηχανημάτων από τη Siemens και την AEG χωρίς διαγωνισμό, για να μπορέσει να ανταποκριθεί η ΔΕΗ στο πρόγραμμά της, που καθυστερούσε λόγω των δυσκολιών εκτέλεσης των συμφωνιών Ωνάση. Ο Παπαδόπουλος έλυσε μόνος του το θέμα, αποδεχόμενος την αγορά από τη μια εταιρεία». 

Το «Τάμα του Εθνους» 

Υπήρξε ίσως το χαρακτηριστικότερο σκάνδαλο της χούντας: ο τέλειος συνδυασμός της επαγγελίας μιας «Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών» με τη μεγαλομανία του δικτάτορα και το ξάφρισμα υπέρογκων δημόσιων κονδυλίων. 

Στις 14 Δεκεμβρίου 1968 ο Παπαδόπουλος εξήγγειλε την ανέγερση ενός μνημειώδους ναού του Σωτήρος στα Τουρκοβούνια –ως εκπλήρωση, υποτίθεται, της σχετικής υπόσχεσης της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης του 1829 προς το Θεό σε περίπτωση απελευθέρωσης της Ελλάδας. Σύμφωνα άλλωστε με τη χουντική προπαγάνδα, η «επανάστασις» της 21ης Απριλίου 1967 δεν ήταν παρά η άμεση συνέχεια -και ολοκλήρωση- του 1821. 

Το έργο εγκρίθηκε στις 5.1.69 σε κοινή συνεδρίαση υπουργικού συμβουλίου και αρχιεπισκόπου. Για την επίβλεψή του συστήθηκε το Μάιο μια «Ανώτατη Επιτροπή» με πρόεδρο τον ίδιο τον πρωθυπουργό Γ. Παπαδόπουλο και μέλη τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, τους υπουργούς Εσωτερικών Στ. Πατττακό, Συντονισμού Ν. Μακαρέζο, Παιδείας Θ. Παπακωνσταντίνου, Δημ. Εργων Κ. Παπαδημητρίου και τον υφυπουργό Προεδρίας Κ. Βοβολίνη. Ενα δεύτερο σώμα, το «Γνωμοδοτικό Συμβούλιο», αποτελούνταν από τον πρόεδρο της Ακαδημίας, τους πρυτάνεις του Πανεπιστημίου και του ΕΜΠ, το δήμαρχο Αθηναίων, το Γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων και τον κοσμήτορα της Αρχιτεκτονικής. Στο εγχείρημα μετείχε, με άλλα λόγια, σύμπασα η ανώτατη πολιτική και πνευματική ηγεσία του καθεστώτος. 

Για το είδος της προπαγάνδας που συνόδευσε την εξαγγελία, αποκαλυπτικό είναι ένα απόσπασμα από την «Ηχώ των Ενόπλων Δυνάμεων» (3.6.73): «Ο Ναός του Σωτήρος Χριστού, αφ’ ενός μεν υλοποιεί την υπόσχεσιν που έδωσε το Εθνος προς τον Θεό, και αφ’ ετέρου θ’ αποτελέση, μετά την οικοδόμησίν του, το τρίτο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα των Αθηνών, μετά τον κλασικό Παρθενώνα και τον Βυζαντινό Λυκαβηττό». 

Η επιστημονική κοινότητα των 1.857 ελλήνων αρχιτεκτόνων δεν φάνηκε πάντως να δείχνει τον ίδιο ενθουσιασμό. Τρεις διαδοχικοί διαγωνισμοί «προσχεδίων» και «ιδεών» μεταξύ 1970 και 1973 κατέληξαν σε φιάσκο: παρά τα τεράστια «βραβεία» που τους συνόδευαν (από 300.000 μέχρι 5.000.000 δραχμές, όταν ο μέσος μισθός του ιδιωτικού τομέα ήταν γύρω στις 4.000 δραχμές), οι προτάσεις που υποβλήθηκαν ήταν αντίστοχια 7, 35 και 31. Τελικά και οι τρεις διαγωνισμοί κηρύχθηκαν άγονοι - μάλλον δίκαια, αν κρίνουμε από τις μακέτες που δημοσιεύθηκαν μεταδικτατορικά στο «Αντί» (30.11.74). Ακόμη κι έτσι, 3.650.000 δρχ διανεμήθηκαν σε ελάσσονες «επαίνους». 

Απείρως μεγαλύτερη τέχνη επιδείχθηκε στη διασπάθιση των χρημάτων. 

Τον Ιούνιο του 1969 ανακοινώθηκε η σύσταση «Ειδικού Ταμείου» για την οικονομική διαχείριση του «τάματος». Σύμφωνα με τον τελικό απολογισμό του που δημοσιεύθηκε μετά την ανατροπή του Παπαδόπουλου («Εστία» 19.1.1974), το «Ταμείο» εισέπραξε συνολικά 453.300.000 δρχ: 45,5 εκατομμύρια ως επιχορήγηση απ’ τον τακτικό προϋπολογισμό, 180 εκατομμύρια από «δωρεές, εισφορές, κλπ» και 230 εκατομμύρια σε δάνεια. Ενα μέρος των «εισφορών» ήταν επίσης δημόσιο χρήμα (η Αγροτική Τράπεζα «πρόσφερε» π.χ. 10 εκατομμύρια), ενώ το υπόλοιπο προήλθε από το υστέρημα του φιλοχρίστου και φιλοθεάμονος κοινού – όπως ο συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος που θυσίασε στο «Τάμα» ολόκληρο το εφάπαξ του (109.455 δρχ), εισπράττοντας «τα συγχαρητήρια του πρωθυπουργού δια του υπουργού Προεδρίας» («Νέα» 31.12.68). 

Σύμφωνα ωστόσο με τον ίδιο απολογισμό, το 90% των εσόδων είχε ήδη καταναλωθεί σε απαλλοτριώσεις, «δαπάνες μελετών», προπαρασκευαστικά έργα και «δαπάνες διοικήσεως και λειτουργίας»! 

«Φαίνεται ότι ο Ναός του Σωτήρος, που πρόκειται να ανεγερθή πάνω στα Τουρκοβούνια, θα είναι απ’ τους πιο θαυματουργούς στη χώρα μας», σχολίαζαν τις επόμενες μέρες τα «Νέα» (26.1.74). «Γιατί, πριν ακόμα κτισθή, πριν καν γίνουν τα σχέδια για την κατασκευή του, δαπανήθηκαν -λες από θαύμα- τα 406 εκατομμύρια δραχμές από τα 453 εκατομμύρια που είχαν τελικά συγκεντρωθεί. Πάντως κι οι πιο ολιγόπιστοι θαύμασαν το γεγονός ότι με εντελώς κανονικό τρόπο αναλώθηκε ολόκληρο το τεράστιο αυτό ποσόν για ένα έργο του οποίου ακόμα δεν κατάφεραν οι υπεύθυνοι να έχουν ούτε το σχέδιο. [...] Αφού λεφτά δεν υπάρχουν πιά, αφού ούτε καν τα σχέδια του ναού δεν έχουν γίνει ακόμη, η υπόθεση αυτή θα πρέπει να λήξη εδώ και όλοι θα φροντίσουμε να ξεχασθή». 

Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της 21ης Απριλίου - Το αληθινό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής (VIDEO)

 Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της 21ης Απριλίου - Το αληθινό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής (VIDEO)

          

Η πολιτοφυλακή του Σλαβιάνσκ συνέλαβε τον ακροδεξιό Κρατ ως ύποπτο κατασκοπίας

 Η πολιτοφυλακή του Σλαβιάνσκ συνέλαβε τον ακροδεξιό Κρατ ως ύποπτο κατασκοπίας

Η πολιτοφυλακή του Σλαβιάνσκ της ανατολικής Ουκρανίας συνέλαβε τον ακροδεξιό Ιρμα Κρατ,δήλωσε ο ηγέτης των δυνάμεων αυτοάμυνας της περιοχής Βιατσεσλάβ Πονομαριόφ. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, ο Κρατ ήρθε στο Σλαβιάνσκ υποδυόμενος τον δημοσιογράφο και συνελήφθη χθες, Κυριακή, ως ύποπτος κατασκοπίας και βασανιστηρίων και μέλος του εθνικιστικού κινήματος Δεξιός Τομέας. Έχει τεθεί υπό κράτηση σε κτίριο της τοπικής υπηρεσίας ασφαλείας, το οποίο νωρίτερα κατέλαβαν οι φιλορώσοι αυτονομιστές.

Χθες το ουκρανικό υπουργείο Εσωτερικών επιβεβαίωσε ότι τρεις άνθρωποι, δύο εκ των οποίων πολίτες του Σλαβιάνσκ, σκοτώθηκαν και άλλοι τρεις τραυματίστηκαν, στη διάρκεια της ολονύκτιας ανταλλαγής πυροβολισμών στην πόλη. Φέρεται ότι στον τόπο της επίθεσης βρέθηκε έμβλημα του Δεξιού Τομέα.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε την επίθεση ως προβοκάτσια, τονίζοντας ότι αυτή η ενέργεια αποδεικνύει την απροθυμία του καθεστώτος του Κιέβου να αφοπλίσει τους εθνικιστές και τους εξτρεμιστές.

Πηγή: Ria Novosti μέσω "Η Ρωσία τώρα"

Λαβρόφ: Οι Αρχές του Κιέβου κάθονται με τα χέρια σταυρωμένα


Σε σημερινές δηλώσεις του, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ υπογραμμίζει ότι οι ουκρανικές Αρχές δεν κάνουν απολύτως τίποτα για την ομαλοποίηση της κατάστασης στη χώρα. «Η συμφωνία που επετεύχθη στη Γενεύη πρώτ' απ' όλα δεν τηρείται από αυτούς που έχουν την εξουσία στο Κίεβο», είπε χαρακτηριστικά ο Λαβρόφ και πρόσθεσε: «Όλα δείχνουν ότι οι Αρχές του Κιέβου δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τους εξτρεμιστές – ή δεν θέλουν να τους ελέγξουν. Το κυριότερο τώρα είναι να αποφευχθεί κάθε είδους βία στην Ουκρανία».

Ο αφοπλισμός των ένοπλων ομάδων «είναι ο πρώτος όρος στη συμφωνία της Γενεύης, η πρώτη προϋπόθεση. Μας ανησυχεί το γεγονός ότι αντί να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την κατάσταση, το Κίεβο και οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες επιχειρούν να ρίξουν το φταίξιμο στη Ρωσία» ανέφερε ο Λαβρόφ και συνέχισε: «Η πολιτική που ασκούν αυτοί που σκόπιμα υποκινούν εμφύλιο πόλεμο, προφανώς ελπίζοντας στην πυροδότηση αιματηρών συγκρούσεων, είναι εγκληματική».

«Η εκτέλεση άοπλων ανθρώπων τη νύχτα του Πάσχα είναι εντελώς αδικαιολόγητη» υπογράμμισε ο Ρώσος ΥΠΕΞ αναφερόμενος στα γεγονότα του Σλαβιάνσκ. «Η Ουάσινγκτον, αντί για τελεσίγραφα και απειλές κυρώσεων, θα πρέπει να συνειδητοποιήσει πλήρως το μέγεθος της ευθύνης της για τους ανθρώπους που έχουν στα χέρια τους την εξουσία στο Κίεβο» σημείωσε ο Λαβρόφ και κατέληξε: «Οι προσπάθειες για απομόνωση της Ρωσίας δεν έχουν απολύτως καμία προοπτική και είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν».
Πηγή: Itar-Tass μέσω "Η Ρωσία τώρα"
Βίντεο: Άλλος συληφθέντας από τις επιθέσεις του Πάσχα στο Σλαβιάνσκ, ομολογεί πως είναι μέλος του "Δεξιού τομέα" (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την μετάφραση του google από το ρεπορτάζ εδώ, και θα βγάλετε κάποια άκρη)

Τα λαμόγια της Χούντας

 Τα λαμόγια της Χούντας



Τα παραπάνω είναι μερικά τυχαία - περσινά - σχόλια χρυσαυγιτών για την "εθνοσωτήριο" 21η Απρίλιου και τη Χούντα. Επειδή, λοιπόν η επανάληψη κάνει καλό, δημοσιεύω και φέτος ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία, για τα λαμόγια της Χούντας.


Ο ίδιος ο Σάββας Κωνσταντόπουλος, υμνητής και προπαγανδιστής της Χουντας έγραψε: «Λυπούμαι, διότι είμαι υποχρεωμένος να μνημονεύσω και ένα άλλο εκτάκτως λυπηρόν φαινόμενον. Ενεφανίσθη και αναπτύσσεται μία νέο-φαυλοκρατία (ατομικά ρουσφέτια, προσωπικαί εξυπηρετήσεις, τακτοποιήσεις συγγενών, ατομική προβολή κοκ)». Τα ρουσφέτια και οι εξυπηρετήσεις σε συγγενείς των στελεχών της Χούντας έπεφταν βροχή. 

Τα μεγαλύτερα όμως σκάνδαλα αφορούσαν τις οικονομικές συμβάσεις της Χούντας με ντόπια και ξένα μονοπώλια. Γνώστες είναι οι συμβάσεις με την πολυεθνική Lipton, η σύμβαση της Εγνατίας κ. α. Πασίγνωστο επίσης είναι το σκάνδαλο των κρεάτων.

Ένα παράδειγμα, για τον ίδιο τον Παπαδόπουλο: Ο δικτάτορας ξεκίνησε το 1967 με μισθό 7.900 δραχμές και έφτασε στο τέλος της δικτατορίας να δηλώνει εισοδήματα πάνω από 4.000.000 δραχμές!!  Είχε αποκτήσει επίσης τρία πολυτελή διαμερίσματα και μια βίλα που του χάρισε ο Ωνάσης. Το δημόσιο επίσης πλήρωνε κάθε μήνα 300.000 δραχμές για το φωτισμό της βίλας του και άλλες 300.000 δραχμές τη μέρα (!!!!) για την ασφάλεια του αρχί-Χουντικού!!

Διάβασε ακόμα:
 




Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια

 Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια

Αν πάμε να αναλύσουμε, λόγω της ημέρας, το κλασικό τρίπτυχο της εθνοσωτήριας επετείου, μπορούμε να δούμε πολλά επίπεδα προσέγγισης. Μπορούμε να σταθούμε πχ στην υποκρισία των δοσίλογων που υμνούν και καπηλεύονται την πατρίδα, των οικογενειαρχών που τσιλιμπουρδίζουν με ερωμένες και των θρήσκων που έχουν μόνο θεό τους το χρήμα. Μπορούμε επίσης να πιάσουμε το ζήτημα ιστορικά και να εξετάσουμε την ιδεολογική χρήση του συνθήματος από την χούντα των συνταγματαρχών. Πέρα όμως από την αυτονόητη καταδίκη του, στην οποία πολλοί θα σπεύσουν να συμφωνήσουν, πρέπει να δούμε τους όρους υπέρβασης του κάθε μέρους της.. αγίας τριάδας της επταετίας. Γιατί θεωρητικά, για το σοσιαλισμό αγωνιζόμαστε όλοι, που λέει και ο «σύντροφος γιάννος», αλλά είναι θέμα πώς το εννοούμε αυτό και πώς το αντιλαμβανόμαστε στην πράξη. Και γιατί η αστική εξουσία δε θωρακίζεται μόνο με την υιοθέτηση και την προώθηση του συνθήματος, αλλά και με την επιφανειακή αντίθεση στην τριλογία αυτή, που εξαντλεί - τον ελεγχόμενο προοδευτισμό της σε ένα ρηχό αντί και μας δίνει «αναρχικούς» του γλυκού νερού και «αριστερούς» τύπου δημαρ.

Τι είναι λοιπόν η πατρίδα μας; Μην είναι οι κάμποι, τα βουνά, τα άγρια λαγκάδια; Μην είναι οι εθνικές ομάδες και το έθνος των εργαζομένων; Η εθνική μας οικονομία κι αυτοί που αποτελούνε τον εθνικό κορμό; Κράτος, τράπεζες, σώματα ασφαλείας, η δέλτα της γειτονιάς; Ο πατριωτισμός είναι ντροπαλός εθνικισμός, που δίνει πάτημα στους νεοναζί ή ο φασισμός θεριεύει αξιοποιώντας το κενό που αφήνουμε και τον κόσμο που του χαρίζουμε; Μπορεί να γίνει κρίκος στις εργατικές συνειδήσεις η εθνική κυριαρχία κι ανεξαρτησία; Ή μήπως αυτό θολώνει την ταξική ανεξαρτησία, υπονομεύοντας το στρατηγικό στόχο και την αυτόνομη πολιτική έκφραση της εργατικής τάξης; Πώς προσεγγίζουμε το μεγάλο πατριωτικό πόλεμο των σοβιετικών ενάντια στους φασίστες; Τις ελληνικές σημαίες στις συγκεντρώσεις μας, το εθνικό ζήτημα στην εποχή μας; Τη θέση για τους δύο πυλώνες (πατρίδα και τάξη) στους οποίους πρέπει να πατάει γερά το κίνημα, αν δε θέλει να χωλαίνει;

Εάν συνδέουμε την τάξη με τον αντικαπιταλιστικό αγώνα ενάντια στους εκμεταλλευτές και τους διεθνείς διακρατικούς οργανισμούς με το αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο, δε νοείται αντικαπιταλισμός χωρίς αντιιμπεριαλιστική πάλη, ούτε αντιστρόφως ένας γενικός κι αφηρημένος αντιιμπεριαλισμός, που να βγάζει έξω από το κάδρο την εγχώρια αστική τάξη. Ο γκεβάρα υπέγραφε –σε διαφορετικές συνθήκες βέβαια, που ωστόσο δεν ήταν.. κατοχή- στο τέλος κάθε επιστολής με το σύνθημα «πατρίδα ή θάνατος» στο όνομα όμως μιας σοσιαλιστικής πατρίδας, που δεν ήταν καν η δική του. Κι ο άρης βελουχιώτης τόνιζε στο λόγο του στη λαμία την ταξική διάσταση του απελευθερωτικού αγώνα και της πατρίδας πως το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και εθνικούς δεσμούς, ενώ ο λαός είναι δεμένος με κάθε πεζούλι και ρεματιά αυτού του τόπου.

Αυτό που άρχισα να καταλαβαίνω προσωπικά με τον καιρό είναι πως ο διεθνισμός διαφέρει ουσιαστικά από τον (αστικό) κοσμοπολιτισμό, γιατί δε θέλει να καταργήσει τις εθνότητες και τους λαούς, αλλά τα σύνορα που τους διαχωρίζουν τεχνητά και τους εμποδίζουν να έρθουν σε επαφή και να αλληλεπιδράσουν. Το προλεταριάτο έρχεται ως άρνηση του κεφαλαίου και της αστικής τάξης –που δεν έχει πατρίδα- όχι όμως κατ’ εικόνα κι ομοίωσή της. Οι προλετάριοι δεν έχουν (μία μόνο) πατρίδα, αλλά πολλές, όπου γης και πατρίς. Είναι πολίτες του κόσμου, γιατί αγαπάν κάθε γωνιά του πλανήτη και όλους τους λαούς του, σαν το δικό τους. δεν μπορείς να είσαι πραγματικός διεθνιστής, αν δεν αγαπάς το δικό σου λαό, ούτε να προχωρήσεις ποτέ –χωρίς αυτόν- σε κάποια επανάσταση. Ο πολιτισμός και η ιδιοσυγκρασία κάθε λαού αναπτύσσεται κι εξελίσσεται διαλεκτικά στον χρόνο και έρχεται να συνεισφέρει το δικό του λιθαράκι στο συλλογικό πανανθρώπινο πλούτο, που ‘ναι το αλάτι της γης.

Το ίδιο ακριβώς ζητούμενο παραμένει και για το θεσμό της οικογένειας. Ο σκοπός δηλ είναι να λειτουργήσει ως προθάλαμος για την ένταξη στο κοινωνικό σύνολο κι όχι ως φράχτης που οριοθετεί, καλλιεργώντας στην καλύτερη περίπτωση το συλλογικό εγωισμό: εμείς σε διάκριση κι αντιπαράθεση με τους άλλους. Η υπέρβαση του στενού, ατομικού συμφέροντος, περνάει μέσα και από τις εμπειρίες και τη διαπαιδαγώγηση του καθενός στην οικογένεια. Αν μεγαλώσουμε σε ένα άσχημο, οικογενειακό περιβάλλον, χωρίς θαλπωρή και αγάπη, μεταφέρουμε αυτό το έλλειμμα ως αρνητικό φορτίο σε όλες τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και δυσκολευόμαστε να ενταχθούμε ομαλά σε ένα σύνολο. Ο σκοπός είναι να υπάρχει συναισθηματική πληρότητα που να μας γεμίζει και να επιδρά θετικά πάνω μας, ώστε να αρχίσουμε να βλέπουμε κι όλους τους άλλους γύρω μας ως δικούς μας: δικά μας αδέρφια, παιδιά, γονείς. Οι ‘άλλοι’ δεν είναι όριο ή η κόλασή μας, αλλά προέκταση και συμπλήρωμά μας.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Στις σημερινές συνθήκες, η οικογένεια δεν αποτελεί ιερό θεσμό, αλλά είναι ‘ιερό καθήκον’ για το κίνημα να προστατέψει τη μητρότητα, τη θέση της γυναίκας, το ουσιαστικό δικαίωμα ενός ζευγαριού να ανοίξει δικό του σπίτι και οικογένεια. Στην κοινωνία του μέλλοντος μπορεί το κλασικό σχήμα κι η μορφή της οικογένειας να μετασχηματιστεί ριζικά. Το βασικό όμως είναι η αντιμετώπιση του υποδουλωτικού χαρακτήρα του ατομικού νοικοκυριού, η κρατική μέριμνα για τις χαμαλοδουλειές, η ενεργός ανάμειξη της κοινωνίας στην ανατροφή των παιδιών. Το ζήτημα είναι να υπάρχει συλλογική φροντίδα για κάθε παιδί και πολλά πρότυπα που θα εμπλουτίσουνε τις παραστάσεις του, να έχει δηλ πολλούς ‘γονείς’ κι όχι κανέναν –όπως συμβαίνει συχνά στο σύγχρονο αστικό κόσμο, όπου βλέπει τους δικούς σπάνια έως ποτέ κι η διαμόρφωση της προσωπικότητάς του μοιάζει να έχει πολλές φορές τυχαίο κι άναρχο χαρακτήρα, όπως δηλ η καπιταλιστική παραγωγή.

Συνοψίζοντας για τις δύο παραπάνω έννοιες, ας σημειώσουμε παρενθετικά τη συμπύκνωσή τους στον όρο της μαμάς πατρίδας, που αναφέρεται ταυτόχρονα στη μητέρα αλλά και τα πάτρια και την είχαν αξιοποιήσει ιδανικά οι σοβιετικοί ως ‘χρήσιμο ιδεολογικό μύθο- στα χρόνια του πατερούλη και του μεγάλου πατριωτικού πολέμου, εξοργίζοντας όχι μόνο τους δηλωμένους αστούς αλλά και διάφορους γλυκανάλατους προοδευτικούς –που σημειώσαμε παραπάνω και- που θεωρούν βασικά συντηρητικό τον υπαρκτό και τους κομμουνιστές εν γένει.

Μας απομένει η θρησκεία ως όπιο του λαού. Το οποίο, όπως και όλα τα ναρκωτικά άλλωστε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ιατρική και ως παυσίπονο, για θεραπευτικούς σκοπούς. Η θρησκεία δηλ δεν είναι μόνο ένα όπιο, που εμπορεύονται τα διάφορα ιερατεία, αλλά και παυσίπονο που το παράγει ως αυταπάτη ο ίδιος ο λαός για την ανακούφισή του από την ‘κοιλάδα των δακρύων’ –όπως μας λέει στη συνέχεια το περίφημο τσιτάτο του κάρολου για τη θρησκεία. Η υπέρβασή του απαιτεί οπωσδήποτε μέτωπο ενάντια στους ναρκέμπορους και τους επιτήδειους που πλουτίζουν εις βάρος των πιστών και τους εκμεταλλεύονται, αλλά δεν μπορεί να στρέφεται ενάντια στους «χρήστες» και τις πεποιθήσεις τους. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γκρεμίσουμε πρώτα την κοιλάδα των δακρύων, που γεννάει στον κόσμο την ανάγκη για (ολική ή μερική) νάρκωση –θρησκευτικού ή μη τύπου.

Να αφυπνιστεί ο λαός και να πραγματοποιήσει την έφοδο στον ουρανό, για να σταματήσει να αποζητά την επουράνια λύση. Να καθορίζει ο ίδιος τις τύχες του και να είναι κύριος της ζωής του κι όλων των όρων της, για να μην εναποθέτει τις ελπίδες του μοιρολατρικά στα χέρια άλλων σωτήρων ή μιας ανώτερης δύναμης, χωρίς να κινήσει και αυτός τη δική του χείρα. Οι μπολσεβίκοι μας έχουν δώσει παραδείγματα συνδυασμού της μαχητικής αθεΐας με τον απόλυτο σεβασμό των πιστών και των δογμάτων τους. Στην κοινωνία του μέλλοντος η ειδοποιός διαφορά θα είναι ότι κανείς δε θα μαθαίνει παπαγαλία στο σχολείο τη λατρεία ενός θεού, ούτε θα νιώθει την ανάγκη να τον βρει από μόνος του στη ζωή του.

Το βασικό είναι να συνειδητοποιήσουμε πως η υπέρβαση της άνωθεν τριλογίας δε θα ‘ρθει με άνωθεν διατάγματα που θα την καταργήσουν και θα τη βάλουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, μαζί με τα άλλα αστικά κατάλοιπα, αλλά έχει πρωτίστως θετικό περιεχόμενο, με την ωρίμανση παραμέτρων του αντικειμενικού και του υποκειμενικού παράγοντα. Και αυτό αποτελεί μπούσουλα κατά τη γνώμη μου και για άλλα κατάλοιπα της ταξικής προϊστορίας, όπως για παράδειγμα τις εμπορευματικές σχέσεις.

Αλλά αυτά θα τα δούμε κάποια άλλη φορά.

Ο... «αντισυστημικός» κύριος Λαζόπουλος

 Ο... «αντισυστημικός» κύριος Λαζόπουλος


«Όποιος δεν υμνεί το σύστημα, σημαίνει ότι πρέπει να είναι ΣΥΡΙΖΑ;» αναρωτιέται, δήθεν αφελώς, σε τηλεοπτική συνέντευξή του ο Λάκης Λαζόπουλος. Σε άλλο σημείο αναφέρεται στο «παρόν σύστημα που κυβερνάει τη χώρα 35 χρόνια», εννοώντας φυσικά τους εταίρους του πάλαι ποτέ δικομματισμού και τους «δορυφόρους» τους που διαχειρίστηκαν την κυβερνητική εξουσία.

«Σύστημα», λοιπόν, για τον κύριο Λαζόπουλο, είναι η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, άντε και το ΛΑΟΣ με τη ΔΗΜΑΡ. Δεν είναι οι τραπεζίτες, οι βιομήχανοι και οι εφοπλιστές, τα συμφέροντα της τάξης των κεφαλαιοκρατών που εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Δεν είναι τα δεσμά της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πνίγουν τους λαούς της Ευρώπης, μαζί και τον ελληνικό λαό. Δεν είναι «σύστημα» για τον κύριο Λαζόπουλο οι βαθύπλουτοι καναλάρχες με τους απολυμένους ή απλήρωτους εργαζόμενους, οι «ισχυροί» φίλοι, τα κότερα της χλιδής, η «λάμψη» του ως «σελέμπριτι», τα «νούμερα» τηλεθέασης.

Ο κύριος Λαζόπουλος ασφαλώς και δεν είναι αφελής. Γνωρίζει πολύ καλά τι είναι σύστημα, όπως επίσης και τους τρόπους να το στηρίζει, αφού υπηρετώντας το πιστά  τόσα χρόνια μπορεί ο ίδιος να απολαμβάνει  τα προνόμια και την εύνοιά του. Αφελείς θεωρεί (και κάποιοι ίσως να είναι) τους ακροατές-τηλεθεατές-χειροκροτητές του.

Ο κύριος Λαζόπουλος ασφαλώς δεν έγινε ξαφνικά και «αντισυστημικός». Απλά, στις δύσκολες στιγμές που περνά σήμερα το σύστημα προσφέρει για μια ακόμα φορά τις πολύτιμες υπηρεσίες του στην κατεύθυνση μιας όσο το  δυνατό πιο ανώδυνης (για το σύστημα) αποφόρτισης της λαϊκής οργής και δυσαρέσκειας στις ερχόμενες εκλογές.

Ο λαός όμως δεν πρέπει να «τσιμπήσει». Κριτήριο για την τελική επιλογή του μπροστά στις κάλπες δεν μπορεί να είναι ποιο κόμμα θα διαχειριστεί «καλύτερα» ένα σύστημα (το πραγματικό σύστημα κύριε Λαζόπουλε, το καπιταλιστικό) που γεννά την καταπίεση και την εξαθλίωσή του, αλλά ποιο αποτέλεσμα και ποιοι συσχετισμοί θα τον βοηθήσουν από καλύτερες θέσεις να αντιμετωπίσει την επίθεση που διαρκώς  μεγαλώνει σε βάρος του, με ή χωρίς «ανάπτυξη», με ή χωρίς «πλεονάσματα»…

Ο καθένας πρέπει καλά να σκεφτεί και να κρίνει ποιας τάξης τα συμφέροντα υπηρετεί με την πολιτική του κάθε κόμμα (άρα και το κόμμα που υποστηρίζει και προβάλλει ο κύριος  Λαζόπουλος) που ζητάει την ψήφο του. Να θέσει μπροστά του συνολικά το πολιτικό ζήτημα που δε θα αφορά στην αλλαγή απλά μιας κυβέρνησης, αλλά της τάξης που είναι στην εξουσία, της τάξης που κάνει πραγματικά κουμάντο.

Στις ευρωπαϊκές, στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές να δώσει δύναμη στο ΚΚΕ. Να συμμετέχει στο χτίσιμο μιας ισχυρής εργατικής - λαϊκής αντιπολίτευσης, με ισχυρό ΚΚΕ, που θα βάλει εμπόδια στην αντιλαϊκή επίθεση και θα ανοίξει το δρόμο για την αποδέσμευση από την ΕΕ, την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, με το λαό στην εξουσία.

Κυριακή 20 Απρίλη 2014.

Η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967

Η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967
Ο «Ριζοσπάστης», με αφορμή τα 47 χρόνια από την στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απριλίου, δημοσιεύει απόσπασμα από το «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ Β' τόμος 1949-1968» σχετικά με τις αιτίες επιβολής της και την επίδρασή της στο Κυπριακό ζήτημα


3.Β.12.α. Αιτίες επιβολής της

1967. Ο Κωνσταντίνος χαιρετά μέλη της χούντας
Οι εξελίξεις των χρόνων 1965 - 1966 είχαν στρώσει το δρόμο για την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, που, εξάλλου, είχαν προαναγγείλει το 1966 οι τέσσερις διαλέξεις1 του Σάββα Κωνσταντόπουλου, διακεκριμένου ιδεολογικού προπαγανδιστή της αστικής τάξης.
Συνήθως γίνεται αναφορά στον ΙΔΕΑ ως φορέα του απριλιανού πραξικοπήματος. Ορθότερο όμως είναι ότι ηγήθηκαν σε αυτό αξιωματικοί ενταγμένοι στη συνωμοτική οργάνωση Ενωσις Ελλήνων Νέων Αξιωματικών (ΕΕΝΑ), ενώ συμμετείχαν και μέλη του ΙΔΕΑ.
Ποια ήταν τα κίνητρα2 επιβολής της δικτατορίας της 21.4.1967;
Οι δικτάτορες αιτιολόγησαν την επιβολή της με τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» που απειλούσε την Ελλάδα. Βεβαίως, άμεσος «κομμουνιστικός κίνδυνος» δεν υπήρχε για την εγχώρια αστική τάξη και τους συμμάχους της, κάτι που εξάλλου ομολογήθηκε από τον επικεφαλής του πραξικοπήματος: «Αλλά η χαριστική βολή στο ιδεολογικό οικοδόμημα της "Επαναστάσεως" δόθηκε από τον ίδιο τον αρχηγό της, τον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο. Τρεισήμισι χρόνια αργότερα, στην πολύκροτη συνέντευξή του προς τον επιφανή Βρεττανό δημοσιογράφο σερ Χιου Γκρην, ωμολόγησε ότι πριν από την "Επανάσταση" "η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν διέτρεχε κανέναν άμεσο κίνδυνο από τις δραστηριότητες των κομμουνιστών".»3

21 Απρίλη 1967. Τα τανκς στους δρόμους της Αθήνας
Οι βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στη στρατιωτική δικτατορία της 21.4.1967 πρέπει να αναζητηθούν πρωταρχικά στις οξυμένες ενδοαστικές αντιθέσεις σε ολόκληρο το πλέγμα του αστικού κράτους, όπως διαμορφώθηκε μετά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και κυρίως από το 1946. Αυτές οι αντιθέσεις, που ήταν αντανάκλαση και διεθνών ανταγωνισμών στις προηγούμενες δεκαετίες, διατηρούνταν και οξύνονταν στη δεκαετία 1960.
Η άρχουσα τάξη, προκειμένου να αντιμετωπίσει το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και στη συνέχεια το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, είχε κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις της και όλες τις μορφές οργάνωσής της (πρωταρχικά το στρατό, θεσμικό πλαίσιο, κρατικές και «παρακρατικές» οργανώσεις κ.ά.). Η βασιλεία είχε παίξει ρόλο στον πόλεμο κατά του ΔΣΕ ως «σύμβολο της πάλης κατά του κομμουνισμού», ενώ συνέχιζε να κατέχει μερίδιο στους μηχανισμούς της αστικής εξουσίας και μετά από τον εμφύλιο πόλεμο.
Και μόνο το γεγονός ότι το 1952 όλα τα κόμματα της Βουλής, με εξαίρεση την ΕΔΑ, ψήφισαν νόμο που διατηρούσε επ' αόριστον σε ισχύ τα «έκτακτα μέτρα» του 1947 είναι αρκετό για να δείξει το περιεχόμενο της κρατικής ανασυγκρότησης μετά από τη νίκη της αστικής τάξης και των συμμάχων της.
Τα «έκτακτα μέτρα» διατηρήθηκαν μέχρι το 1974, ενώ μόλις το 1962 θεωρήθηκε ότι έληξε η «ανταρσία των κομμουνιστοσυμμοριτών». Η διατήρησή τους δεν αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση υπαρκτών άμεσων κινδύνων. Θεωρούνταν μέσα ασφάλειας, σε μια περίοδο που η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα συνεχιζόταν αμείωτη και η Ελλάδα ήταν προκεχωρημένο ιμπεριαλιστικό φυλάκιο στα σύνορα των κρατών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Η πρώτη χουντική κυβέρνηση
Ανάμεσα στα μέτρα που πήρε η αστική τάξη ήταν και το «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων» για την είσοδο πρώτα απ' όλα στο Δημόσιο, αλλά και γενικότερα. Για την έκδοσή του εξεταζόταν η πολιτική τοποθέτηση και δράση των παππούδων, των γονιών, ακόμα και των μακρινών συγγενών των νέων ανθρώπων, που δεν είχαν γεννηθεί στα χρόνια της Κατοχής ή της ένοπλης ταξικής πάλης.
Από την άλλη, στοιχεία στρατιωτικής πειθαρχίας είχαν ενσωματωθεί ακόμα και στην εκπαίδευση, έχοντας συγκροτήσει κώδικα συμπεριφοράς της νεολαίας σύμφωνα με την αντιδραστική ιδεολογία και ηθική του «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού», με έμφαση στα «εθνικά ιδεώδη».
Ομως, 15 - 20 χρόνια μετά από τον αγώνα του ΔΣΕ, οξύνονταν οι αντιθέσεις που προκαλούσε η άμεση ανάμιξη και ο έλεγχος που ασκούσε το Παλάτι στα κέντρα της αστικής εξουσίας (στρατός, κυβέρνηση κ.ά.).
Ρεαλιστές αστοί πολιτικοί (Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου κ.ά.) επιχείρησαν εκσυγχρονισμούς που τους έφεραν σε σύγκρουση με το Παλάτι. Αυτές οι αντιθέσεις όξυναν την αγανάκτηση του λαού ενάντια στο Παλάτι. Tα αστικά κόμματα δεν μπορούσαν να αγνοήσουν αυτόν τον παράγοντα. Δεν μπορούσε να τον αγνοήσει ιδιαίτερα η Ενωση Κέντρου, της οποίας στελέχη και η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων της, ήταν αντιβασιλικοί.
Ωστόσο, αν και το μεγάλο μέρος της ηγεσίας των αστικών κομμάτων έβλεπε την ανάγκη εκσυγχρονιστικών ρυθμίσεων, δεν αντιμετώπιζε τις αντιδράσεις (του θρόνου, θυλάκων στο στρατό και αλλού) για να προχωρήσει αποφασιστικά στην υλοποίηση μέτρων εκσυγχρονισμού. Αυτό επιβεβαιώθηκε και με την ΕΡΕ και με την Ενωση Κέντρου.

Σύνθημα του ΚΚΕ
Και μετά από τα «Ιουλιανά» συνεχίστηκε η κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος, εξαιτίας της οξύτατης σύγκρουσης των κυβερνήσεων με το Παλάτι για τον έλεγχο στο στρατό και γενικότερα για τις αρμοδιότητες του βασιλιά. Αυτό σήμαινε ότι ήταν αμφίβολο αν η κρίση στην αστική διακυβέρνηση θα ξεπερνιόταν με τις εκλογές που είχε προκηρύξει η κυβέρνηση Κανελλόπουλου για τις 28.5.1967. Προβλεπόταν ότι οι εκλογές θα έδιναν το προβάδισμα στην Ενωση Κέντρου, με συσπειρωμένους τους βουλευτές της γύρω από τον Γεώργιο και κυρίως τον Ανδρέα Παπανδρέου, του οποίου το κύρος και η επιρροή είχαν αυξηθεί κατά πολύ στην περίοδο της λεγόμενης «αποστασίας».
Ταυτόχρονα, σημαντικός παράγοντας που όξυνε την κρίση της αστικής διακυβέρνησης ήταν και το Κυπριακό, με δοσμένη την αποφασιστική στάση του Μακάριου απέναντι στις ελληνικές κυβερνήσεις και σε ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - Τουρκία, που πίεζαν και εξεβίαζαν για ΝΑΤΟική λύση. Η τελευταία είχε τη σημασία της στο πλαίσιο της σύγκρουσης ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό.
Κάτω από την επίδραση τουλάχιστον των παραπάνω παραγόντων, το τμήμα της άρχουσας τάξης που είχε δύναμη στον πιο ισχυρό μηχανισμό, το στρατό, έδωσε τη δικτατορική αστική λύση.4 Εξάλλου, έχει υποστηριχτεί από πολλές πλευρές ότι και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ετοίμαζε στρατιωτικό πραξικόπημα (των στρατηγών). Αυτούς πρόλαβαν οι συνταγματάρχες, που μέχρι και την τελευταία στιγμή εμφανίζονταν σαν φιλοβασιλικοί.
Σχετικά με την κατάσταση που σημαντική δύναμη του αστικού πολιτικού κόσμου θεωρούσε ότι έπρεπε να διαμορφωθεί μετά από τη δικτατορία, είναι αποκαλυπτική η επιστολή του Κ. Καραμανλή προς τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο (8.9.1967):
«Διότι το θέμα δεν είναι να επανέλθωμεν εις την ομαλότητα διά της αποτυχίας της επαναστάσεως, αλλά διά της επιτυχίας της. (...) Η επανάστασις, άπαξ και εγένετο, προσφέρει μίαν ευκαιρίαν ανασυντάξεως της ζωής του Εθνους. (...) Διότι δεν θα σημαίνη βέβαια αποκατάστασιν της ομαλότητος η επάνοδος εις την υφισταμένην προ του κινήματος κατάστασιν. Το τελευταίο δε αυτό έχει βαρύνουσαν σημασίαν, δεδομένου ότι συνιστά τον πυρήνα του προβλήματος».5
Δεν είναι, λοιπόν, βάσιμη η άποψη που θεωρεί ότι η δικτατορία εξέφραζε μονόπλευρα τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, στον ανταγωνισμό της με τα ΕΟΚικά. Η δικτατορία της 21.4.1967 στηρίχτηκε από όλα τα τμήματα του κεφαλαίου που ήταν υπέρ της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Το ίδιο και η στρατιωτική χούντα. Οπως τόνιζε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, «... είναι φυσικόν η επιδίωξίς μας να είναι η οικονομική ανάπτυξις της χώρας εντός του πλαισίου της Οικονομικής Κοινότητος εις την οποίαν ανήκομεν».6
Πολύ περισσότερο, δεν έχει την παραμικρή δόση αλήθειας ο ισχυρισμός ότι η δικτατορία ήταν έργο ορισμένων «αφρόνων αξιωματικών», όπως υποστήριξε ο Ευάγγελος Αβέρωφ στη διάρκεια της δικτατορίας και αργότερα η Νέα Δημοκρατία. Αντίθετα, αυτός ο συνειδητά παραπλανητικός ισχυρισμός στόχευε στη συγκάλυψη της ταξικής ουσίας της δικτατορίας.
Αναφέρεται συχνά ότι οι συνταγματάρχες ενέργησαν κατά της συνταγματικής νομιμότητας. Αυτός ο ισχυρισμός παραγνωρίζει ότι η νομιμότητα που υπήρχε ήταν εκείνη που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ, κατοχύρωνε όλο το αντικομμουνιστικό νομικό πλαίσιο, ενώ ίσχυαν τυπικά διατάξεις του Συντάγματος που αφορούσαν στοιχειώδη δικαιώματα. Από την άλλη, παραγνωρίζει ότι το Σύνταγμα του 1952 νομιμοποιούσε την επιβολή δικτατορίας, με τη διαφορά ότι αναγνώριζε το δικαίωμα κατάλυσης του κοινοβουλευτισμού μόνο στο βασιλιά, μετά από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου.
Και στη μια και στην άλλη περίπτωση ήταν κοινά και η βάση και ο σκοπός της ενέργειας: Η υπεράσπιση των συμφερόντων της αστικής τάξης. Η συνταγματική εκτροπή στις 21.4.1967 αφορούσε το φορέα αναστολής του κοινοβουλευτισμού και όχι αυτή καθαυτή την αναστολή, την οποία προέβλεπε και το Σύνταγμα του 1952.7
Τα συνθήματα της δικτατορίας ήταν κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα του 1952:
«... Η διδασκαλία αποσκοπεί εις την ηθικήν και πνευματικήν αγωγήν και την ανάπτυξιν της ηθικής συνειδήσεως των νέων επί τη βάσει των ιδεολογικών κατευθύνσεων του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.»8
«Ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει πίστιν και αφοσίωσιν εις την πατρίδα και τα εθνικά ιδεώδη, είναι εκτελεστής της θελήσεως του κράτους».9
Μια πλευρά που ασφαλώς χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση είναι οι σχέσεις ΗΠΑ και δικτατορίας. Ολα αυτά τα χρόνια δεν έλειψαν οι προσπάθειες αθώωσης και απενοχοποίησης των ΗΠΑ, σε σχέση με το ρόλο μηχανισμών τους στο απριλιανό πραξικόπημα.
Βεβαίως, οι συνταγματάρχες ενέργησαν έχοντας τη στήριξη των ΗΠΑ και του NATO ή μηχανισμών τους. Από την άλλη, δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη ορισμένες ενέργειές τους που έδειχναν διαφοροποίηση από την πολιτική των ΗΠΑ ή που έρχονταν και σε αντίθεση με αυτή, δίχως να αλλάζουν το ΝΑΤΟικό, φιλοαμερικανικό, ιμπεριαλιστικό, αντικομμουνιστικό χαρακτήρα της δικτατορίας. Για παράδειγμα, η χουντική κυβέρνηση δεν αναγνώρισε το Ισραήλ και είχε φιλικές σχέσεις με τις αραβικές κυβερνήσεις.
Τα παραπάνω μπορούν να εξηγηθούν με το γεγονός ότι ισχυρότατα τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης είχαν οικονομικά συμφέροντα και συναλλαγές με τις αραβικές χώρες.
Η ρήξη Χούντας - Μακάριου
Από την επικράτηση της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα μέχρι το Δεκέμβρη του 1967 υπήρξε έντονη δραστηριοποίηση για το Κυπριακό. Μετά από διαβουλεύσεις, έγινε η ελληνοτουρκική συνάντηση στον Εβρο (Κεσάν - Αλεξανδρούπολη, 9 και 10 Σεπτέμβρη), ανάμεσα στους πρωθυπουργούς Κωνσταντίνο Κόλλια και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, όπου οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν. Σύμφωνα με το σχέδιο που πρότεινε η ελληνική κυβέρνηση, η Κύπρος θα γινόταν ελληνική και θα δίνονταν εγγυήσεις για την τουρκοκυπριακή μειονότητα, αλλά και θα εκχωρούνταν στην Τουρκία μια σημαντική στρατιωτική περιοχή στη Δυτική Θράκη. Η πρόταση απορρίφτηκε και ο Γ. Παπαδόπουλος θεώρησε τον πρωθυπουργό Κ. Κόλλια υπεύθυνο για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων.
Δύο μήνες αργότερα (Νοέμβρης 1967) δημιουργήθηκαν σοβαρά επεισόδια στην Κοφίνου και στον Αγιο Θεόδωρο, με αποκορύφωμα την εξόντωση Τουρκοκυπρίων στην Κοφίνου από μονάδες του ελληνικού στρατού, με επικεφαλής τον Γρίβα (διοικητή των Ελληνικών Δυνάμεων στην Κύπρο από τον Ιούνη του 1964).
Στην άμεση αντίδραση της Αγκυρας που απείλησε με κήρυξη πολέμου η Χούντα απέσυρε τον Γρίβα και την ελληνική μεραρχία. Ο Μακάριος δήλωσε ότι η ένωση, αν και επιθυμητή, δεν αποτελούσε πλέον εφικτό στόχο.
Η αποκήρυξη της ένωσης φαίνεται ότι είχε πλατιά απήχηση στην Κύπρο καθώς λίγο αργότερα (25.2.1968) ο Μακάριος επανεκλέχτηκε πρόεδρος με 95,45%. Το υπόλοιπο ποσοστό συγκέντρωσε ο Τ. Ευδόκας, εκπρόσωπος της Ενωτικής Παράταξης.
Η πολιτική της Χούντας, που βρισκόταν σε φανερή διάσταση με την πολιτική της κυπριακής κυβέρνησης, είχε δύο όψεις: Από τη μία τασσόταν υπέρ των ενδοκυπριακών διαπραγματεύσεων και από την άλλη υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, απέφευγε τη διεθνοποίηση του Κυπριακού.
Η κυπριακή κυβέρνηση αντέκρουσε την πολιτική της Χούντας. Παρέμεινε στη θέση της διεθνοποίησης του Κυπριακού, όπως και η Σοβιετική Ενωση.
Σταδιακά οι ενδοκοινοτικές συνομιλίες παραμερίστηκαν και το Κυπριακό έγινε αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης.
Οι αντιθέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία εκφράζονταν και στην ιδιότητά τους ως μελών του NATO, στον ανταγωνισμό τους για τον έλεγχο της περιοχής. Από τα πράγματα, η Τουρκία ήταν σημαντικότερος σύμμαχος για τις ΗΠΑ. Κατείχε στρατηγική θέση στα σύνορα της ΕΣΣΔ και της Μέσης Ανατολής, ενώ αποτελούσε ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ ενδιαφέρονταν η πολιτική της κυπριακής κυβέρνησης να στραφεί άμεσα σε κατεύθυνση συμμαχίας μαζί τους, βγαίνοντας από την πορεία των καλών σχέσεων με την ΕΣΣΔ.
Η ελληνική Χούντα, που θεωρούσε ότι ήταν σε θέση να πετύχει την ένωση, ήρθε στην κυβερνητική εξουσία σε μια περίοδο που η ελληνοκυπριακή αστική τάξη είχε ήδη κάνει την επιλογή της, εγκαταλείποντας οριστικά τη θέση της ένωσης. Αυτό ακριβώς εξέφρασε η πολιτική του Μακάριου και γι' αυτό η Χούντα τον αποκαλούσε ανθενωτικό και φιλοανεξαρτησιακό. Η στρατιωτική δικτατορία πίστευε ότι η απομάκρυνση του Μακάριου θα βελτίωνε το συσχετισμό υπέρ της ένωσης με τον προσεταιρισμό των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ στήριξαν τις ενέργειες της Τουρκίας. Η Βρετανία ενθάρρυνε τις αξιώσεις της και την ισχυροποίηση της τουρκοκυπριακής μειονότητας ως παράγοντα εναντίωσης στην ένωση, γιατί έτσι εδραιωνόταν περισσότερο η παρουσία της στην Κύπρο. Μετά από την εξασφάλιση των βρετανικών βάσεων σε συνθήκες αποαποικιοποίησης της Κύπρου, η δυναμική των αυτοτελών συμφερόντων της Τουρκίας είχε διαμορφώσει συσχετισμό που εμπόδιζε σε μεγάλο βαθμό το ενιαίο του κυπριακού κράτους. Ετσι έχοντας η κατάσταση, η Κύπρος είχε τεθεί πια στην τροχιά της διχοτόμησης.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Οι διαλέξεις πραγματοποιήθηκαν στις 4,8,11 και 14.3.1966 στο ξενοδοχείο «Χίλτον». Τις παρακολούθησε πλήθος στελεχών του αστικού πολιτικού κόσμου (Π. Κανελλόπουλος, I. Παρασκευόπουλος, Κ. Γεωργακόπουλος, Δ. Κιουσόπουλος κ.ά.). Κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τίτλο Ο φόβος της δικτατορίας, Αθήνα, 1966.
2. Κατά τον Ανδρέα Παπανδρέου «...το στρατιωτικό καθεστώς κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα για να παραδώσει τη χώρα στα οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντα του βιομηχανικού-στρατιωτικού συγκροτήματος της Αμερικής (...) Αυτός ο τύπος κυριαρχίας μπορεί να ονομασθεί "νεοαποικιακός" μάλλον. (...) Η Ελλάδα αποτελεί ένα χάσμα στη Δυτικοευρωπαϊκή Κοινότητα, όντας ο πρώτος αμερικανικός δορυφόρος (...) που συνδέεται με την Κοινή Αγορά. (...) Η ελληνική βιομηχανική και μεγαλεμπορική τάξη δεν είναι μόνο μικρή, αλλά και χωρίς βαθιές ρίζες στην ελληνική κοινωνικοοικονομική δομή». (Βλ. Ανδρέας Παπανδρέου, «Η δημοκρατία στο απόσπασμα», σελ. 461 - 462, εκδ. «Καρανάσης», Αθήνα, 1974).
Στη βάση αυτής της ανάλυσης υποστήριζε ότι ο αντιδικτατορικός αγώνας έπαιρνε μορφή εθνικού απελευθερωτικού αγώνα (βλ. ό.π., σελ. 465).
Η παραπάνω προσέγγιση:
α. Υποτιμούσε το επίπεδο της εσωτερικής καπιταλιστικής συσσώρευσης, τη διασύνδεσή του με το ξένο κεφάλαιο, τη διαμόρφωση δεσμών κοινών συμφερόντων.
β. Υποτιμούσε το μακροπρόθεσμο συμφέρον της αστικής τάξης στην Ελλάδα από τη σύνδεση-ένταξη στην ΕΟΚ.
γ. Συνέδεε τη χούντα αποκλειστικά με το λεγόμενο βιομηχανικό - στρατιωτικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ και όχι με τη συνολική πολιτική του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
δ. Οριζε την επιβολή της δικτατορίας ως αποτέλεσμα εξωτερικής χρησιμοποίησης πρακτόρων από τη CIΑ, παραγνωρίζοντας τις εσωτερικές δυνάμεις που την εξέθρεψαν.
Λαθεμένα χαρακτήριζε το ελληνικό αστικό καθεστώς ως «νεοαποικιακό».
Η παραπάνω ανάλυση του Ανδρέα Παπανδρέου εξέφραζε τη γνωστή τροτσκίζουσα θέση περί της σχέσης ΗΠΑ - Ελλάδας ως σχέσης μητρόπολης - περιφέρειας.
3. Γιάννης Κάτρης, «Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα», σελ. 76, εκδ. «Παπαζήση», Αθήνα, 1974.
4. Το πραξικόπημα δεν ήταν αναίμακτο. Την ίδια μέρα υπήρξαν τουλάχιστο 2 νεκροί, ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής και η 24χρονη Μαρία Καλαβρού. Λίγες μέρες αργότερα (25.4.1967) δολοφονήθηκε εν ψυχρώ στον Ιππόδρομο ο Παναγιώτης Ελής από τον ανθυπίλαρχο Κωνσταντίνο Κώτσαρη, ενώ στις 22 Μάη δολοφονήθηκε ο Νικηφόρος Μανδηλαράς και στις 5.9.1967 ο Γιάννης Χαλκίδης, στέλεχος του ΠΑΜ Νέων. Στις 9.5.1968 δολοφονήθηκε στο Γ' Σώμα Στρατού ο πρώην βουλευτής της ΕΔΑ και στέλεχος του ΚΚΕ Γιώργης Τσαρουχάς.
5. Γεώργιος Π. Μαλούχος, «Εγώ, ο Ιάκωβος», σελ. 247-248, εκδ. Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα, 2002.
6. Γ. Παπαδόπουλος, «Το πιστεύω μας», τόμ. Α', σελ. 10, εκδ. Γενική Διεύθυνσις Τύπου και Πληροφοριών, Αθήνα, 1967.
7. Το άρθρο 91 του Συντάγματος του 1952 όριζε και τα ακόλουθα:
«Ο Βασιλεύς δύναται μετά πρότασιν του Υπουργικού Συμβουλίου, εν περιπτώσει εμπολέμου καταστάσεως ή επιστρατεύσεως ένεκεν εξωτερικών κινδύνων ή σοβαράς διαταραχής ή εκδήλου απειλής της δημόσιας τάξεως και ασφαλείας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων, να αναστείλη διά Βασιλικού Διατάγματος εις όλην την επικράτειαν ή εις μέρος αυτής την ισχύν των άρθρων 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 20, 95 και 97 του Συντάγματος ή τινών τούτων και θέτων εις εφαρμογήν τον εκάστοτε ισχύοντα Νόμον "περί καταστάσεως πολιορκίας" να συστήση εξαιρετικά δικαστήρια».
(Βλ. Βουλή των Ελλήνων, Σύνταγμα της Ελλάδος, έκτου Εθνικού Τυπογραφείου, εν Αθήναις, 1952, σελ. 45).
Το Σύνταγμα του 1952 ψηφίστηκε από τη Βουλή επί κυβερνήσεως Σοφ. Βενιζέλου. Εγκρίθηκε με 132 ψήφους σε σύνολο 250 βουλευτών. Ο Ελληνικός Συναγερμός (Παπάγος) αποχώρησε από τη συνεδρίαση επειδή η Βουλή ήταν απλή και δεν είχε αναθεωρητικές αρμοδιότητες. Υπερψήφισαν οι βουλευτές της ΕΠΕΚ (Πλαστήρας), των Φιλελευθέρων, 2 βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος, οι συνεργαζόμενοι με την κυβέρνηση Αγροτικοί και ο Λεωνίδας Καραμαούνας. Ο Μιχάλης Κύρκος ψήφισε «παρών».
8. Αρθρο 16, παρ. 2 του Συντάγματος του 1952.
9. Αρθρο 100, παρ. 1,2 του Συντάγματος.

TOP READ